Herkaderen
Deze tool is ontwikkeld door Karim Benammar en Chris Rimmer
Reflectieoefeningen sturen onze denkpatronen buiten de gebaande paden door kunstmatige ingrepen in ons denken. Herkaderen is een denktechniek waarmee de inbrenger door inzicht te krijgen in de structuur van zijn vooronderstellingen anders gaat denken.
Doel
Herkaderen is een manier om anders te gaan denken door een kernstelling te toetsen. Het kan gebruikt worden om de eigen denkwijze grondig te toetsen, om onderzoeksvragen te ontwikkelen en te onderzoeken, en om nieuwe invalshoeken te verkennen. Herkaderen kan leiden tot radicaal nieuwe inzichten.
Gebruik
Deze reflectietool kun je individueel, in tweetallen of in groepen toepassen als vorm van reflectie over de methode in onderwijs en onderzoek.
Eerst brengt de inbrenger door middel van een topografische kaart verbindingen aan tussen de kernstelling en de vooronderstellingen die hieraan ten grondslag liggen. Geholpen door de andere deelnemers, probeert hij zo diep mogelijk naar de onderliggende stellingen te graven en zowel de expliciete als de impliciete vooronderstellingen zo duidelijk mogelijk in kaart te brengen. Deze eerste stap levert al een aardig inzicht in de onderliggende structuur van zijn kernstelling.
In tweede instantie gebruikt de inbrenger de topografische kaart om een of meerdere van zijn vooronderstellingen te herzien. Dit kan op verscheidene manieren, bijvoorbeeld door een van de vooronderstellingen weg te laten, of te veranderen in de tegenovergestelde stelling, en te kijken hoe dit de kernstelling beïnvloedt. Ook kan de inbrenger het tegenovergestelde van de kernstelling als conclusie nemen, en kijken of hij door het aanpassen van zijn vooronderstellingen tot deze conclusie kan komen.
Stappenplan
INBRENG
Stap 1 De inbrenger begint met een duidelijke, bondige kernstelling, bijvoorbeeld een overtuiging waar hij in gelooft. Voorbeelden zijn: “activerend leren is efficiënter dan passief leren”; “strak fiscaal beleid verergert een recessie”; “bewegen is gezond”; “de doodstraf schrikt criminelen af”.
Stap 2 De inbrenger beargumenteert waarom volgens hem deze kernstelling waar of geldig is. De deelnemers luisteren aandachtig en noteren zowel de expliciete als de impliciete vooronderstellingen bij deze kernstelling op post-its (een vooronderstelling per post-it). Nadat de inbrenger is uitgesproken, mogen de deelnemers enkele verhelderende vragen stellen over de gebruikte redenering.
UITVOERING
Stap 3 De begeleider schrijft de kernstelling op een flap-over. De inbrenger plakt de post-its met de verschillende vooronderstellingen op de flap-over en ordent ze, daarbij hardop de vooronderstellingen voorlezend. De vooronderstellingen met de duidelijkste link naar de kernstelling worden bovenaan geplaatst, en de diepere achterliggende vooronderstellingen onderaan. Vooronderstellingen die de inbrenger niet begrijpt of niet gebruiken kan, plaatst hij aan de rand van de flap-over.
Stap 4 De inbrenger tekent verbanden tussen de vooronderstellingen, zodat hij een topografische kaart krijgt. Deelnemers kunnen hierbij enkele suggesties doen. Doel is om een duidelijke, kernachtige structuur te krijgen; post-its kunnen verwijderd of samengevoegd worden. De inbrenger vertelt zijn argumentatie nu opnieuw aan de hand van de topografische kaart.
Stap 5 De begeleider kiest een vooronderstelling, en deze wordt óf van de flapover gehaald, óf beplakt met de tegenovergestelde stelling. De inbrenger kijkt nu hoe hij met de resterende vooronderstellingen zijn kernstelling kan beargumenteren. Het herkaderen vindt plaats, wanneer dit tot andere conclusies en nieuwe inzichten leidt bij de inbrenger. De begeleider kan desgewenst stap 5 herhalen met een andere vooronderstelling.
VARIANT De begeleider kan ook voorstellen om het tegenovergestelde van de kernstelling als uitgangspunt te nemen. De inbrenger moet nu kijken met welke (combinatie van) vooronderstellingen hij het tegenovergestelde van zijn oorspronkelijke kernstelling kan beargumenteren.
AFRONDING
Stap 6 De inbrenger komt terug op zijn kernstelling en geeft aan welke inzichten hij door het herkaderen verkregen heeft. Hij geeft aan welke vervolgstappen hij gaat ondernemen. Hij kan bijvoorbeeld onderzoek gaan doen om de herziene kernstelling te gaan toetsen.
[hr]
Anderen bekeken ook deze content
Reflectie en portfolio en reflectie, wat te beoordelen?
Reflectie en portfolio en reflectie, wat te beoordelen? Een operationalisering van reflectie (binnen een portfolio) Met de introductie van competentiegericht onderwijs wordt het noodzakelijk om op een andere wijze dan tot nu toe gebruikelijk de studenten te begeleiden en te beoordelen in hun opleiding tot beroepsbeoefenaar. Bij bijna alle opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam heeft dit geleid tot het
Journaling
Wat is journaling? In de kern is journaling het regelmatig opschrijven van je gedachten, gevoelens, ervaringen en reflecties. Het kan gezien worden als een persoonlijke dialoog met jezelf, vastgelegd op papier of digitaal. Er is geen strikte definitie of een ‘juiste’ manier om aan journaling te doen; de vorm en inhoud kunnen variëren van korte notities tot uitgebreide verhalen en
