Vier stoelen reflectie
De vier stoelen reflectie is een dynamisch model van reflecteren.
De vier stoelen reflectie is eenvoudig te begrijpen en toe te passen, praktisch, speels en virtueel, bevordert zelfsturing en zelfvertrouwen, is interactief vanuit de gelijkwaardigheid van delen en is een vorm van levend leren, met hoofd, hart en lijf.
De vier stoelen reflectie kan je toepassen als model voor de innerlijke dialoog, als ontwikkelingspsychologisch model en als groepsdynamisch model.
De vier stoelen staan voor de vier posities die je kan innemen: denken, voelen, verruimend denken en verruimend voelen. Bij deze methodiek van reflecteren neemt de reflecterende steeds plaats op een andere stoel. Uiteraard kan je de vier stoelen op een rijtje zetten, maar zonodig maak je gebruik van de ruimte. Je begint met het beschrijven van de situatie. Neem hiervoor plaats in de stoel die staat voor denken. Maar in deze stoel maak je ook duidelijk wat je gedachten waren in deze situatie. Probeer die terug te halen en te benoemen. Wat voor soort gedachten waren het en wat was het effect?
Daarna neem je plaats in de stoel van het voelen. Wat voelde je in deze situatie?
Maar dan zijn er de stoelen van verruimend denken en verruimend voelen.
Je neemt, bijvoorbeeld, plaats in de stoel van verruimend denken. Wanneer je naar de beschreven situatie kijkt, kan je die dan relativeren? Kan je humor gebruiken? Kan je de situatie begrenzen? Welke vragen kan je stellen aan jezelf?
Wanneer je plaatsneemt op de stoel van verruimend voelen, ontspan eerst eens en tover een glimlach op je gezicht. Voel de plek waar je zit. Kan je de situatie accepteren? Kan je vertrouwen, waar komt je vertrouwen vandaan? Voel je de stilte?
Je mag ook terug naar de andere stoelen.
Wanneer je de vier stoelen reflectie gebruikt, heb je minimaal één collega of deelnemer nodig die observeert, aantekeningen maakt en misschien af en toe een vraag stelt.
Pas in de nabespreking worden de observaties teruggegeven aan de reflectant, zonder waarde-oordelen. Dat is aan de reflectant.
Voordeel van de vier stoelen reflectie is dat je praat en voelt en dit keer eens niet schrijft. Schrijven doe je hooguit wanneer je je inzichten wilt vastleggen.
In de onderstaande video worden de stappen nog eens uitgelegd vanaf minuut 4.40.
