Wat in mijzelf raakt dit thema van reflectie het meest en waarom? Hoe kan ik mijn eigen (onbewuste) overtuigingen en waarden beter leren kennen door reflectie? Op welke manier kan ik mijn professionele handelen meer in lijn brengen met wie ik ten diepste ben?
De kracht van reflectie van Fred Korthagen en Ellen Nuijten is een diepgravend en tegelijkertijd uiterst toegankelijk boek dat reflectie herpositioneert als het hart van professionele en persoonlijke ontwikkeling. In deze herziene tweede druk bouwen de auteurs voort op decennia van onderzoek en praktijkervaring, en bieden ze de lezer een praktisch en filosofisch doordacht kader om met reflectie aan de slag te gaan. De kernboodschap is dat reflectie veel meer is dan terugkijken op wat goed of fout ging: het is een proces dat uitnodigt tot contact met diepere lagen in onszelf, zoals overtuigingen, waarden, idealen en identiteit. Daarmee overstijgt het boek de traditionele benadering van reflectie als een rationeel en lineair proces; Korthagen en Nuijten tonen aan dat échte reflectie ook raakt aan gevoel, intuïtie en zingeving.
De auteurs introduceren meerdere modellen, waaronder het veelgebruikte ui-model, waarin lagen zoals omgeving, gedrag, competenties, overtuigingen, identiteit en betrokkenheid in samenhang worden bekeken. Centraal hierin staat het idee van kernreflectie, een krachtige methodiek die professionals helpt om blokkades te overstijgen en weer in contact te komen met hun kernkwaliteiten en drijfveren. Het boek is rijk geïllustreerd met praktijkvoorbeelden uit het onderwijs, coaching en de zorg, en bevat bovendien oefeningen, vragen en werkvormen die de lezer helpen de theorie direct toe te passen in de eigen context.
Een van de belangrijkste inzichten uit het boek is dat reflectie pas echt krachtig wordt wanneer zij niet alleen cognitief maar ook existentieel is. Reflectie die zich richt op de diepere lagen van het zelf zorgt voor duurzame ontwikkeling en meer betrokkenheid bij werk en leven. Een tweede inzicht is dat reflectie niet alleen een individuele, maar ook een collectieve activiteit kan zijn. Het boek laat zien hoe reflectieve dialoog en collegiale intervisie een cultuur van leren en openheid kunnen bevorderen binnen teams en organisaties. Een derde, vaak onderschat inzicht is dat effectieve reflectie vraagt om veiligheid, vertraging en ruimte. De auteurs maken duidelijk dat in een cultuur waarin prestaties en snelheid centraal staan, reflectie gemakkelijk verdrongen wordt, terwijl juist die reflectie de basis is voor duurzame verandering en professionele kwaliteit.
De kracht van reflectie kan op meerdere manieren worden gebruikt. Voor opleiders en coaches biedt het boek een rijke set aan handvatten voor het begeleiden van leerprocessen. Voor professionals is het een persoonlijk ontwikkelboek dat uitnodigt tot zelfonderzoek en groei. En voor leidinggevenden vormt het een inspiratiebron om reflectie in te bedden in het beleid en de cultuur van de organisatie. De helderheid van taal, de praktische toepasbaarheid en de diepgang maken het boek breed inzetbaar, van het klaslokaal tot de bestuurskamer.
Als recensent van managementboeken ben ik onder de indruk van de manier waarop Korthagen en Nuijten erin slagen om complexiteit toegankelijk te maken zonder aan diepgang in te boeten. Hun visie op reflectie als existentiële professionalisering is zowel vernieuwend als noodzakelijk in een tijd waarin veel professionals worstelen met zingeving, werkdruk en identiteit. Dit boek is geen vluchtige hype of een verzameling tips & tricks, maar een uitnodiging tot wezenlijke verandering. De kracht van reflectie verdient een vaste plek in de bibliotheek van iedereen die mensen begeleidt, leert of leidt – en van iedereen die zichzelf wil begrijpen in relatie tot de wereld waarin hij of zij werkt en leeft.
Wil je meer weten? of het boek kopen? Klik op de cover!
