In hoeverre durf ik eerlijk te kijken naar mijn eigen handelen, inclusief de ongemakkelijke kanten daarvan? Welke terugkerende patronen zie ik in mijn gedrag, en wat zeggen die over mijn overtuigingen of blinde vlekken? Hoe kan ik mijn reflectie verdiepen zodat het daadwerkelijk leidt tot bewustere keuzes en professioneel groeien?
In Reflecteren: de basis neemt Mirjam Groen de lezer mee op een toegankelijke maar diepgaande reis naar het hart van professioneel en persoonlijk leren: reflectie. Het boek is geschreven met studenten in het hoger beroepsonderwijs als primaire doelgroep, maar is in zijn opbouw en benadering ook bijzonder geschikt voor professionals die hun handelen willen verdiepen. Groen positioneert reflectie niet als een kunstje of een verplicht onderdeel van een opleiding, maar als een fundamentele vaardigheid die bijdraagt aan zelfinzicht, groei en kwaliteit van professioneel handelen. Het boek is opgebouwd rondom een helder en herkenbaar reflectiemodel dat in overzichtelijke stappen de lezer helpt bij het terugblikken, analyseren, doorgronden en vooruitkijken. Aan de hand van praktische voorbeelden, oefeningen, checklists en reflectievragen leert de lezer systematisch én persoonlijk betekenis te geven aan ervaringen.
Een eerste belangrijk inzicht dat dit boek biedt, is dat reflecteren geen vrijblijvende activiteit is, maar een vaardigheid die met bewuste aandacht en structuur ontwikkeld moet worden. Groen laat zien dat oppervlakkige terugblik zelden leidt tot gedragsverandering of leerwinst. Het is pas wanneer de lezer bereid is zichzelf wezenlijk onder de loep te nemen – inclusief twijfels, emoties en contextfactoren – dat reflectie werkelijk effect heeft. Daarbij maakt ze duidelijk dat reflectie niet losstaat van de praktijk, maar er juist nauw mee verbonden is.
Een tweede krachtig inzicht uit het boek is de manier waarop Groen het belang van context benadrukt. Reflectie krijgt pas betekenis als het handelen niet alleen vanuit de persoon zelf, maar ook vanuit de omgevingsfactoren wordt bekeken. Dit voorkomt de valkuil van de fundamentele attributiefout – het overschatten van persoonlijke factoren en onderschatten van situationele – en helpt de lezer om gedrag in zijn volle complexiteit te doorgronden. Daarmee sluit het boek goed aan bij actuele inzichten uit de psychologie en gedragswetenschappen, zonder in jargon te vervallen.
Een derde waardevolle les uit het boek is de manier waarop Groen het reflectieproces koppelt aan professionele identiteit. Reflecteren is geen geïsoleerde activiteit, maar staat in dienst van het worden van een bewust en bekwaam professional. Door de koppeling te maken tussen reflectie en beroepsethiek, leerdoelen en persoonlijke waarden, stimuleert het boek de lezer om eigenaarschap te nemen over zijn ontwikkeling. Reflectie wordt zo niet iets dat je “moet doen”, maar iets dat je wílt doen omdat het bijdraagt aan wie je wilt zijn.
Het boek leent zich uitstekend voor gebruik in het hoger onderwijs, bijvoorbeeld als leidraad bij stage- of werkplekreflecties, maar ook als vaste component in professionele leertrajecten. De heldere structuur en de vele oefeningen maken het makkelijk inpasbaar in lessen of begeleidingsgesprekken. Door de toegankelijke schrijfstijl kunnen studenten van uiteenlopende niveaus ermee uit de voeten. Voor docenten en begeleiders biedt het boek bovendien een gemeenschappelijke taal om het gesprek over reflectie te voeren en te verdiepen.
Reflecteren: de basis is een waardevol en doordacht boek dat de kunst van het reflecteren op een concrete en verdiepende manier toegankelijk maakt. Mirjam Groen slaagt erin om de balans te vinden tussen theorie, praktijk en persoonlijke ontwikkeling. De toon is motiverend en uitnodigend, zonder belerend te zijn. Wat dit boek onderscheidt, is de overtuiging dat reflectie niet alleen leidt tot beter functioneren, maar ook tot betekenisvoller werken en leven. Het is een aanrader voor iedereen die zichzelf en zijn vakmanschap serieus neemt.
Wil je meer weten? of het boek kopen? Klik op de cover!
